გრიგოლ რობაქიძე – Grigol Robakidze

გრიგოლ რობაქიძე

გრიგოლ რობაქიძე – Grigol Robakidze (1882 – 1962)

პროზა

ესეები

გრიგოლ რობაქიძე – წერილები აკაკი წერეთელზე

წერილები

პოეზია

ლექსები მასზე

მასზე წერდნენ

პასუხები

  1. ლექსები

  2. გოეტჰეს –
    რომლის ‘ტყის მეფე’
    წაკითხვამდე ვიგზნე
    შვიდი წლის ბავშვმა –
    გოეტჰეს თვალს
    რომანის ‘გველის პერანგი’
    როგორც სიყვარული.
    ჩემი ძმა
    არყოფილი
    ვითარ მიყვარდის
    უმეტეს ხმალისა
    რამეთუ იყო იგი
    სხვა ჩემი.

    გრიგოლ რობაქიძის რომანები-‘გველის პერანგი’ და ‘ფალესტრა’ -ოციან წლებში დაიბეჭდა ქართულად და მას მერე აღარ გამოცემულა მწერლის აწეწილი ბიოგრაფიისგამო.
    ამ რომანმა მზის სინათლე 1989 წელს იხილა.

  3. tragikuli paralelebi
    k. gamsaxurdiasa da gr. robaqiZis prozaSi

    konstantine gamsaxurdiasa da grigol robaqiZis msoflmxedveloba gasuli saukunis 10-20-ian wlebSi Camoyalibda. am wlebis saocar mravalferovnebaSi mkveTrad gamoinakvTa maTi originaluri pirovnebebi TavianTi msoflxedviTa da personaJTa msgavsad `zekacTa~ niSniT aRbeWdilni imTaviTve. /bolodroindeli saxe konstantine gamsaxurdiasi – dorian greis portretiviT misi literaturul-esTetikuri da fi;losofiur-politikuri mrwamsisa da poziciis amsaxveli/, pirvelma msoflio omma da mis kvaldakval msoflioSi mimdinare mZafrma qartexilebma mZlavri impulsi misces da sabolood gansazRvres kidec am ori qarTveli mwerlis mwerluri da moqalaqeobrivi saxe. marTalia, grigol robaqiZe `cisferyanwelTa~ideuri xelmZRvaneli iyo, xolo konstantine gamsaxurdia ki _ akademiur mweralTa jgufis Tavkaci. am ori literaturuli dajgufebis ideur_literaturuli mrwamsis sxvadasxvaobis miuxedavad maT _ am dajgufebebis calkeul wevrebs _ bevri ram hqondaT saerTo gr. robaqiZesTan da sxva `cisferyanwelebTan~ _ niko lorTqifaniZesTan, `yvaryvare TuTaberis~ avtorTan, leo qiaCelTan da sxva.

    grigol robaqiZem am saukunis dasawyisSi mimdinare movlenebi ilias mkvlelobidan moyolebuli axali qarTuli renesansis dasawyisad igulva da miiCnia: `qarTvelma mokla saqrTvelos mZlavri mxedari, xolo sisxliT Seferil xels rom daxeda, mkvlelma saqarTvelos saxe dainaxa… qarTvelma igzno saqarTvelo da am gznebidan isaxeba qarTuli renesansi~. (gr. robaqiZe, `qarTuli renesansi~; gaz.: `literaturuli saqarTvelo~).
    grigol robaqiZis am sityvebs saocrad exmianeba konstantine gamsaxurdia: _ `yovel ers mxolod didi safrTxisa da gansacdelis pirispir Seuqmnia didi Rirebulebebi… yoveli pirovneba da yoveli eri mxolod didi gasaWiris geniaSi qmnida. didi ubedoba didi cecxlia~. _ sxvagan igi werda: _ `modian sastiki da ulmobeli wlebi! revoluciis dros xalxs yvelaferi aviwydeba. axla yvelafris mogonebis droa. ganaxleba undao qarTul Semoqmedebas!~…
    Cveni qveynisaTvis metad mZime da tragikulma wlebma ganapirobes politikuri idealebisa da vnebaTa Relvis ukiduresad mZafri gadatana kulturis sferoSi. qarTuli kulturis evropeizaciac maSin Sesabamisi SemoqmedebiTi avangardizmiTa da msoflgancdiT aRiniSna.. orive qarTvelma Semoqmedma _ konstantine gamsaxurdiam da grigol robaqiZem _ Rrmad gaiTavises nicSes filosofia, romelmac Camoayaliba da gansazRvra eqspresionizmis esTetika. maT qarTul niadagze gadmoitanes, daamkvidres, gaaqarTules igi. ara da marTlac saocrad moirgo da moixdina maT SemoqmedebiT quraSi gamomwvari, qarTuli suliT monaTluli es filosofiuri Semoqmedeba qarTulma mwerlobam. rom ara 30-iani wlebidan dawyebuli gamyinvareba, vin icis, ra simaRleebs miaRwevda qarTveli eris sulieri SesaZleblobebi!

    `Sen gvagrZnobine, sinamdvile rom sizmaria,
    rom axlovdeba Zvel RmerTebis Semobindeba!~_
    mimarTavda 1921 wels Tavis did maswavlebels _ fridrih nicSes konstantine gamsaxurdia. grigol robaqiZem ki jer kidev 1911 wels leqciebis cikli uZRvna nicSes filosofias.
    Tumca ukritikod da garkveuli koreqturis gareSe arcerTs ar miuRia nicSes, Stainerisa da Tu sxvaTa naazrevi. kerZod, qarTvel simbolistTa _ `cisferyanwelTa~ ideuri xelmZRvaneli grigol robaqiZe, luiji magarotos sityvebiT rom vTqvaT, `eswrafvoda iseTi xelovnebis Teoriisa da poeturi teqnikis miRwevas, romelic qarTuli avangardis SigniT azrovnebis alternatiuli mimarTuleba unda yofiliyo~. Tavisi mwerluri mimarTulebac nicSes filosofiis gavleniT rom Camoyalibda, ase gansazRvra Tavad robaqiZem: _ `miTiuri realizmi _ ai, formula, mxvedri Cemi Semoqmedebisa~.

    orive qarTvel mwerals erTnairi ZaliT izidavda nicSes filosofia. kerZod, misi `tragediis dabadeba musikis sulidan~. saqarTvelos bediswera da gansakuTrebiT 1924 wlis tragedia, ufro mogvianebiT _ 37 wlis represiebi mkvidr noyir niadagad daxvda am ori umwvavesi patriotis sulSi nicSes naazrevs da ramdenime didi politikuri JReradobis tilos Seqmnas esafuZvla: k. gamsaxurdias romans `dionisos Rimili~, missave novelebs _ `zarebi grigalSi~, `tabu~, `xogais mindi~ da sxva. `dionisos Rimilis~ ideur gagrZelebad iqca `mTvaris motaceba~ da `didostatis marjvena~ (es ukanaskneli, gr. robaqiZis azriT, `dionisos Rimils~ `uiSklod~ amarcxebs). gr. robaqiZis `gvelis perangi~, `graalis mcvelni~, albaT, `lamarac~ da Cveni istoriis cinizmis wyalobiT, maTi logikuri gagrZeleba Tu dasasruli `Cakluli suli~.

    konstantine gamsaxurdia miCneulia erTTemian mwerlad. esaa samSoblos Tema. ramdenadac vicnobT, igive iTqmis ZiriTadad grigol robaqiZezec. es araTu amcirebs, piriqiT _ amaRlebs, aZlierebs am xelovanTa brwyinvalebas, rameTu k. gamsaxurdias sityvebiT rom vTqvaT, `ar arsebobs araferi universaluri, erovnuli niSniT rom ar iyos aRbeWdili~. e.i. rac ufro erovnulia, miT ufro universaluria. rac ufro erovnul tkivilebze wers mwerali, misi naazrevi metad iZens zogadsakacobrio azrsa da JReradobas.

    ra aris ZiriTadi nicSes filosofiaSi da rogor aisaxa igi qarTvel xelovanTa dasaxelebul qmnilebebSi?
    guram kankava ase gansazRvras amas:
    xelovnebis, e.i. samyarosTan adamianis esTetikuri mimarTebis or urTierTdapirispirebul sawyisad nicSe miiCnevs apolonursa da dionisur Zalebs. apoloni ansaxierebs gamokveTil formas, wesrigs, harmonias, arqiteqturas, musikas, sinaTles; dionise – piriqiT – maradiul ngreva-Senebas, zomasa da formas moklebul swrafvas, Tavawyvetil rokvas, velur ltolvas, sazRvrebisa da dausruleblobis damangrevel Zalas. Cvens mwerlebTan qarTuli eTnosi, qarTuli kultura (gr. robaqiZisTvis _ `kardu~ _ miTiuri da Zalze Soreuli. l. b.) dionisur samyarosTan asocirdeba, xolo evropa _ apolonuris xati da simboloa. es aris mSvenieri zmanebis ocnebis qveyana, romelSic samyaro xsnas eZebs. esaa nirvana _ umaRlesi tkbobisa da netarebis sauflo, samyaros WvretiT Semecnebis, iniciaciis gza, gaqvavebuli statika (faustis _ `wamo, SeCerdi, Sen aseTi mSvenieri xar!~ l.b.).
    samyaros namdvili Ziri ki dionisuria. igi Tavad sicocxlea.
    apolonuris analogiaa sizmari, dionisurisa _ Troba. da radgan dionisos kults saberZneTSi (sxvaTaSoris, Zveli berZnebis warmodgeniT, dioniso mosuli _ barbarosuli RvTaeba iyo da ara berZnuli, da ara avTenturi) mudam Tan axlda Teatraluri warmodgenebi _ misteriebi, e. w. `vakxanaliebi~. dionisuri samyaro Tavis TavSi moiazrebs yofis Teatralizebas, rac dakavSirebulia simbolosTan da niRbis filosofiasTan. es ukanaskneli metad axlobeli iyo swored qarTveli simbolistebisaTvis _ `cisferyanwelebisaTvis~, xolo dionisos cxovreba, Tavgadasavali (araerTgzis kvdoma da axal-axali saxiT aRorZineba) _ misi saxecvlilebebi xarad, gvelad Tu msxmoiare vazad, simboloTa kaskads, maTi mravalsaxeobis ganusazRvrelobas ganapirobebs.
    dionisos saxesTan dakavSirebul saxe-simboloTa umravlesoba uZveles, jer kidev warmarTuli xanis qarTul miTosTan da erovnul- religiur kultebTan asocirdeba. es ganapirobebs dionisur samyarosTan qarTuli kulturis da eTnosis (`kardus~) adaptacias Tu igiveobas. rogorc gr. robaqiZe wers Tavis gamokvlevaSi `ucnobi saqarTvelo~, _ `qarTulma qristianobam warmarToba ki ar mospo, aramed Sinaganad Seizarda igi, kidev ufro swored _ misgan amoizarda. amitom bunebrivia dionisos qristesTan gaigiveba orive mwerlis SemoqmedebaSi.
    dionisuri Zala Tavs iCens, rogorc maradiuli sikvdili da ganaxleba da orive mweralTan qriste-dionisos krebiTi saxe, saxe-idea maT `ze-kacebTan~ _eris sulTan erTbaSic xom am formulis Sesatyvisia: _ `qarTveli eris gza qristes gzaa _ codviT dacemisa da gardauvali aRdgomisa~. aq arseboba maradiul qmnadobaSia. amdenad dionisos eniWeba qmnadobis Zala. samyaroc dionises qmedebas warmoadgens. apolonuri sawyisic swored dionisesTan urTierTobaSi iZens sasicocxlo energias da tragikuli msoflgancdiT afarToebs sakuTar SesaZleblobebs, cnobierebisagan gadamalul WeSmaritebas miTis saxes aZlevs.
    `wminda fridrixi da jvarcmuli xar dionise~
    _ ase esaxeboda k. gamsaxurdias Tavisi didi maswavleblis sulieri portreti.

    `dionisos Rimilsa~ da `gvelis perangSi~ apolonur da dionisur samyaroTa aseTi miTiuri urTierTmimarTebaa warmodgenili. Tumca, ra Tqma unda, gansxvavebuli TvalsazrisiT, /rakursiT/.

    gr. robaqiZis gmiri apolonuri sawyisidan _ evropidan _ dionisurSi, samSobloSi brundeba, sakuTar Zirebs ubrundeba. es dabruneba gmiris sulier aRorZinebad gvesaxeba simbolurad. gveli perangs icvlis _ TavisTavad rCeba ganaxlebul dionised (gveli dionises simboloa). arCibald mekeSi iqceva arCil mayaSvil-irubaqiZed. sagulisxmoa, rom igi ar anadgurebs Tavis evropul warsuls. taba-tabaÁ (sparsi, Tu indo, Tu egvipteli) gvelis perangs kiserze Semoadebs megobars da Semdeg arCil mayaSvils ganuyrelad Tan daaqvs igi. me es Jesti Tu momenti ase mesaxeba: samSobloSi arCilis dabrunebis gza jvris modelTan asocirdeba. gmiri jvris traeqtorias gaivlis da vazis jvari uwinamZRvrebs samSobloSi dabrunebuls. samSobloSi dabruneba erTgvarad golgoTas mZime gzacaa iniciaciisa, Tavisi xvedri jvris tvrTvac mamuliSvilisagan. es gadasvla da am ori sawyisis gamomxatveli motivebi qmnian miTo-poetur simboloTa mTel sistemas robaqiZisa da gamsaxurdias aRniSnul romanebSi da am simboloTa mravalsaxeobaSi Tavisufali varirebis saSualebasac iZlevian. robaqiZesTanDdionisur cecxls, Jins, `gznebas~ apolonuris Zlieri gavlena anelebs, gamsaxurdias gmirebis mkveTri radikalizmi da dionisuri simZlavre SedarebiT SedarebiT gvian mSviddeba (TaraSi da sxva).
    robaqiZis gmiris dramatuli, magram mainc harmoniuli transformacia avtoris msoflmxedvelobis mniSvnelovan moments – mis rwmenas ukavSirdeba. misi azriT, es harmoniuloba damaxasiaTebelia erTaderTi unikaluri kulturisaTvis _ qarTveli eris, qarTuli eTnosis kulturisaTvis, romlis ukvdavi Ziri da saxea `kardu~ _ marad cocxali. amis damamtkicebeli saqarTvelos tragikuli bedis ganuSorebeli saxe-idea aris `jvari vazisa~ _ simbolo, romelSic eqpresiuladaa Serwymuli warmarTulic da qristianulic, apolonuric da dionisuric. amitom `jvari vazisa~ da wminda ninos misteria erT-erTi ZiriTadi idea _ simboloa romanisa `gvelis perangi~ da misi mTavari ideis gasaRebadac gvevlineba. jvris simboloTi, amave dros, warmarTuli dionise da axali qriste erTmaneTs ukavSirdeba, erTmaneTs erwymis. asea konstantine gamsaxurdiasTanac, roca bianka _ dionisos erT-erTi mxlebeli bakxi-qurumi qali mas Tavis daxatul suraTs aCvenebs _ jvarze gakrul qristeSi savarsamiZe sakuTar Tavs icnobs.
    robaqiZis gmirisagan gansxvavebiT k. gamsaxurdias konstantine savarsamiZe_dionises dapirispireba apolonurTan axali RmerTis Ziebas isaxavs miznad. sakuTari Tavis Secnobis rTul gzas gaivlis piruku _ samSoblodan _ dionisuridan evropaSi _ apolonurSi midis da es gza, dasawyisSive ganwiruli, tragikulad mTavrdeba. da es tragedia perspeqtivaSi optimisturia, radgan marad ganaxlebadi dionisos Rimilidan RmerTebi ibadebian.
    bavSvobidan _ taia Selias gacocxlebuli miTebis samyarodan dawyebuli evropis did qalaqebSi xetialiT daRlil-daqanculi, sisxl-daSretili dionise-qriste-savarsamiZe dionises cxovrebis gzas gaivlis – araerTgzis kvdeba, ifliTeba sakuTar TavTan brZolaSi da isev ibadeba, iSveba. dionisos Rimilis arsic am maradiul ganaxlebaSia.
    aseve evropaSi xetialiT eZebs Tavis sulier samSoblos _ `axal RmerTs~ TeTr giorgid gardaqmnili dionise TaraS emxvari Tavis sulTambrZolav wiTuri eSmasagan iavarqmnil mamulSi dabruneba misi aRsasrulis safuZvelic xdeba. TamarSi igi im Zveli dakarguli mamulis saxes Wvretda. Tamaris sulieri degradacia da sikvdili TaraSis logikuri dasasrulia _ engurma Caylapa mTvare – TeTri giorgi – TaraSi /leo qiaCelTanac msgavsi interpretaciaa `Tavadis qal maiasa~ da `almasgir kibulanSi~. Zveli saqarTveloc masTan erTad mokvda.
    gmiris bedSi (orive SemTxvevaSi) maTi mamulis bedi asocirdeba. amave dros arc is unda daviviwyoT, rom Tu antikuri tragediis modeli miTia, miTis models musika warmoadgens. swored vagneris musika iyo nicSesTvis yvelaze maxlobeli, amaTTanac, da es `gzneba~ (robaqiZe) imdenad Zlieria, rom orive mwerlis Txrobis maneraSi bunebrivad JRers vagneris apokalipsuri Zalis musika. orive mwerlis fraza afeTqebamde misuli ZaliTaa dawnexili, damuxtuli da yovlis damangreveli, gamaognebeli paTosiT JRers, grgvinavs. prof. dodona kizirias azriT, `robaqiZes aklia musikaluri wvdoma da gansakuTrebuli aRfrTovaneba misiT~. me ki vfiqrob: _ aladinis jiniviTaa robaqiZis sityvaSi es qariSxali Camwyvdeuli, Sekavebuli da es energia mis mosxletil da uCveulo frazaSia. tragizmsac am SekavebiT anelebs. maSin, roca k. gamsaxurdias gmiri da misi sulic novelis `zarebi grigalSi~ mnaTesa da samreklosaviT imsxvreva da iRupeba. robaqiZisaTvis arc Staineriseuli `sferoTa musikaa~ uCveulo _ udabnoSi ganmartoebuli arCilbadi usmens am `sferoTa musikas~ _ uSores samyarodan mosul bgerebs…
    … da, aqedan gamomdinare, drosac gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba!

    konstantine gamsaxurdiasTan igi potenciurad momavalia imitom, rom gatanjuli, magram marad aRorZinebadi dionisos Rimili saqarTvelos momavals ekuTvnis. `axali RmerTis Ziebac~ k.savarsamiZis mier samSoblos Ziebaa. es aris Seunelebeli fiqri samSoblos gamoxsnisa ruseTis monobidan. Cerqez xalil beis, germaneli mxatvris herbertisa da konstantine savarsamiZis _ apokalipsuri mxedrebis msgavsad _ brZola yviTel monRol slanskisTan am ocnebis sizmareul Cvenebad warmogvidgeba romanSi. konstantine savarsamiZis jojoxeTSi Casvla gvelis saxiT da arCilbad-arCilis kaklis xis fesvis qveS gaZroma SeiZleba TviTganwmendis _ kaTarzisis saxe-simbolod warmovidginoT, rac amaRlebis safuZvelia da sakuTar TavTan (erT SemTxvevaSi) da mamulTan (meore SemTxvevaSi) dabrunebis simboloa, rac principSi erTi da igivea. es dabruneba-ganaxleba-ganwmenda-amaRleba sxvadasxvagvarad xdeba da mizanic, konkretuli azriT, gansxvavebulia. gvelis saxiani dionise, jojoxeTSi sizmrad Casuli, amarcxebs slanskis da isev cocxldeba. e.i. dionise _ qarTveli eris sulis xsnis gzas evropaSi xedavs, evropa exmareba saukunovani ocnebis ganxorcielebaSi. marad aRorZinebadi dionises qvesknelSi moxvedra emTxveva mis mesamed dabadebas, mis didebul mesamed movlinebas, rasac eris cxovrebis aRorZineba mohyveba. mesame dioniso xom umaRlesi sulieri nayofierebis gansaxierebaa. k. savarsamiZe mZvinvare dionisos erovnuli cnobierebiT aRWurvili saxierebaa da Tavisi samSoblos feniqsisebri ganaxlebis erovnul-kulturuli SesaZlebloba.

    savarsamiZe cxovrebas asrulebs brZolaSi, e.i. dionisuri Rirsebis erovnul SemarTebaSi. savarsamiZem miiRo sikvdili, rogorc umaRlesi faseuloba, heroikuli aqti, xelaxali aRorZinebis dasabami _ nicSeseuli `zekaci~ _ gaRmrTobili adamiani _ konstantine savarsamiZe _ dionise _ qriste sakuTar TavSi msxverpls rom atarebs, kvdeba, Tavis Tavs scildeba, raTa axali saxiT aRorZinebulma axal RmerTSi ganagrZos arseboba…

    grigol robaqiZesTan es tragizmi, rogorc Tavad ambobs: `msxmoiare vazis jvris mtevnebiTaa ganelebuli~. sikvdilis, ganadgurebis wil, sanacvlod aq gmiri saxes icvlis, ganaxldeba dionisos msgavsad, am ganaxlebaSia misi sasicocxlo Zala, Tumca nicSes `zekacis~ msgavsad gr. robaqiZis `zekaci~ _ Tavadi _ ara socialuri gagebiT, aramed Tandayolili keTilSobilebiTa da sulieri aristokratizmiT aRbeWdil-aRerili sakuTar TavSi mainc atarebs msxverpls. mamulSi dabrunebuli, mamisa da mamulis mZebneli arCil mayaSvili mamas klavs. es epizodi Svilis (uZRebi Svilis?!) mamasTan dabrunebis, mamasTan Serwymis saxe-simboloa. rusTavelTanac xom asea _ `mama yoveli Zisagan iTavseboda~. petriws tyuilad rodi axsenebs robaqiZe Tavisi romanis dasawyisSi. mamaSvilobis qarTuli filosofiuri tradiciis gaTvaliswinebiT uTuod aseT gaazrebazecaa erTis mxriv miniSnebuli.

    … Tumca q-ni dodona kiziria aq oidiposis miTs kiTxulobs da amdenad mama-Svilobis tragedias mojadoebul Sekrul wred aRiqvams pesimisturi aspeqtiT.
    da Tu es miTi mistikuri da maradiuli modelia qarTveli eris cxovrebisa (imdroindeli da dRevandeli saqarTvelos realobac xom imaze migvaniSnebs), maSin saSveli da gamosavali aRar yofila!

    `gvelis perangis~ simbolo-saxec amaze migvaniSnebs _ gveli perangs icvlis da aRorZindeba _ itvirTeba axali enrgiiT, magram ar xdeba misi arsebiTi gardaqmna. amdenad drois SegrZneba rCeba absolturi, miTiuri, Tundac arqauli. am aspeqtiT robaqiZe srulad eTanxmeba nicSes, romlis azriTac istoriaSi aris ara progresi, aramed qmnadoba.. aseve warmoudgenia robaqiZes qarTveli eris istoria, saqarTvelos bedi. (es tragedia, sxvagvarad transformirebuli, asaxulia missave `graalis mcveln~-Si, xolo k. gamsaxurdias `tabu~ kidev ufro mkveTri sicxadiT warmoaCens eris tragedias). `iqneb am miTis Setana romanSi STagonebuli iyos eris istoriaSi araerTgzis gameorebuli tragizmiT!~ _ wers guram kankava. robaqiZeTa gvaris istoriaSi araerTgzis daRupuli mxedari da engurSi danTqmuli TaraSi _ konstantine savarsamiZisa da `graalis mcvelTa~ sulieri Zma _ qarTveli eris bedis ase tragikuli gaazreba _ msgavsad gvesaxeba am konteqstSi orive mweralTan. arzayan zvambaias mier mamamis kac zvambaias mokvlas uZvelesi svanuri (qarTuli) misteriebis saufloSi oidiposis kompleqsiT Tu avxsniT, ori mwerlis ideuri Sexvedra sadavo ar iqneba. (Tumca Tengiz CxeiZis gansxvavebuli azri 90-91 wlebSi erovnuli cnobierebis gamoRviZebis fonze gasagebad optimisturia) da aq uneburad ticiamis sityvebic xmiandeba xsovnaSi:
    `Cemi samSoblo _ saqarTvelo _ sxva Teatria _
    /bevri minaxavs xetialSi me Teatrebi/
    gaxunebuli misi suli bevrma aTria…
    ar meSinia Zvirfas ZmebTan sulis wageba
    da Zvel piesas me vTamaSob ganmeorebiT!~
    /`balaganis mefe~/

    dionisos kultTan organulad dakavSirebuli misteriebi, niRabi da simboloc ase axlobeli iyo robaqiZisaTvis, gamsaxurdiasTvisac (qiaCelsac aqvs), rogorc nicSes erTguli mimdevrebisTvis. niRabi, simbolo miTis gasaRebicaa. wminda ninos gasceniureba da matasis wminda ninos sceniur saxed warmodgenac kvlav oidiposis miTTan gvabrunebs da mis mizandasaxulebasac xsnis.
    `gvelis perangis~ simbolo vaJas `gvelis mWamelTanac~ aluziur kavSirSia. ise, rogorc k. gamsaxurdias `xogais mindis~ erovnuli da zogad-kavkasiuri bedis tragikuli gaazreba am problemas ukavSirdeba da mis sibrtyeze ganixileba.
    iqac da aqac vaJas `kai ymis~ anu nicSes `zekacis~ (robaqiZiseuli gaazreba) tragediaa. Tu nicSes `zekaci~ moralis uarmyofelia, vaJas `kai yma~ da Cveni mwerlebis gmirebi swored qarTuli erovnuli TviTSegnebidan gamodian, romelsac umaRlesi zneobrivi kategoriebi, upirvelesad morali udevs safuZvlad.
    am Tvalsazriss amZafrebs robaqiZis damokidebuleba miTosTan, miTosis ganmwmend ZalasTan. 1932 wels `kavkasiuri novelebis~ winasityvaobaSi igi werda: `miTologiuri realoba aris uTuod meti da ufro azrovani, vidre istoriuli~. miTologiuri realobisadmi amgvarma midgomam gansazRvra sami planis Tanaarseboba, rogorc `gvelis perangSi~, ise `dionisos RimilSi~. maTSi SeiZleba erTdroulad amovikiTxoT gmiris, erisa da sulis evoluciis istoria (robaqiZesTan Staineris antrofosofiis ZiriTadi ideac ikveTeba – sulTa gardasaxvis _ reinkarnaciisa).
    arCilbadi igonebs Tavis fesvebs, ZmasTan SexvedriT iwyebs Tavisi warsulis gaxsenebas _ sakuTar TavTan dabrunebas. ramdenjerme brundeba da uxsovari drois ambebs igonebs (rogorc galaktioni ityoda: `me rusTaveli maxsovs sul bavSvi~ an `Seni sibere _ siaxle orbis~). gmiris suli, goni uamrav droSi (drosa da sivrceSi) mogzaurobs, rogorc fausti. am romansac ubralod rodi uZRvnis goeTes!

    werilSi `qarTuli genia _ rokviT ganfenili~ gr. robaqiZe werda: `Tavadad rom gaxdes, man (pirovnebam) meored dabadeba unda ganvlos gonis mxriv~.
    … gvelma perangi gaiZro da rogorRac iqednuri, damcinavi RimiliT mouxeda Tavis Tavs, sakuTar warsuls. aseve arCilbadma _ nigvzis fesvis qveS gaZromisas. rogorc mwerali aRniSnavs, irubaq qaldeuri Zirisaa da xis cecxls niSnavs.

    konstantine savasamiZis yrma farvizTan saubrisas saocari sicxadiT cnaurdeba erovnuli grZnoba rasiuli siamayisa, rac sisxlis uZveles saidumlos ukavSirdeba. igi ambobs: `adamiani imiT gansxvavdeba mglisagan, rom mgels kiseri aqvs gaSeSebuli, adamians ki SeuZlia ara marto Tavis ukan da Tavis garSemo mdebare sagnebis danaxva, aramed bnel saukuneebSi gadaxedva da warsulSi Tavisi sisxlis nakvalevis moZebna~. Seni pirovnebis Rirsebis safuZvelTa safuZveli winaparTa vinaobis cxovelmyofeli grZnobaa SenSi! Tumca sxvagan _ 26 maisis mniSvnelobaze saubrisas _ igi ambobs: daRupulia is eri, romelic mxolod Tavisi wminda saflavebis mogonebiTa da siamayiT cxovrobso.
    miTosuri sinamdvile xelovans mudam ukan moaxedebs, robaqiZis azriT, miTi idumalmyofelia, TiTqos odesme, sadRac zmanebul sinamdvileSi kidec momxdariyos miTiur gancdili da axla mxolod vigonebdeT mas gancvifrebulni. miTi es is msoflio wyvdiadiT gamoxmobili melodiaa, romelsac pirvelad vismenT, magram grZnobis idumal kunWulSi vgrZnobT, rom igi melodia Cven odesRac ukve mogvismenia~ ( gr. robaqiZe, `eris suli da semoqmedeba~; 1913 weli).
    isev luiji magarotos davesesxoT _ nicSesagan gansxvavebiT grigol robaqiZe sicocxlis bolomde ibrZoda im ideisaTvis, rom ar arsebobs gansxvaveba Tanamedrove da uZveles adamians Soris. egaa klebulobs WeSmariti miTiuri elementi da azrovnebis WeSmariti gza, es codnis dionisur universalobaze miuTiTebs.
    erT-erT Tavis esseSi `zeinab~ robaqiZe werda: `ramdenad ufro axorcielebs romelime Svili eris koleqtiur saxes, imdenad igi Tavis saxes scildeba, hkargavs mas. an ukeT rom vTqvaT: isxams axal saxes, idumals, simbolurs~.
    eris saxe cnaurdeba `zekacis~ fenomenSi, romelic sakuTar TavSi msxverpls atarebs, rac mas RmerTTan aTanabrebs. TviT RmerTi siyvaruliT uerTdeba Tavis mier Seqmnil samyaros _ masSi ganibneva. asea `zeadamiani~ _ siyvarulis ZaliT mudmivi msxverplis mwirveli~. Tavisi Tavis uarmyofeli da sxvad gardaqmnili Tavisi da eris sulis xsnisaTvis. erovnulamde amaRlebuli da eris sulis ganmwmend_amamaRlebeli maTi saxe-ideebi eris marad ganmeorebadi tragediis maradiuli Tanamdevi sulebia es tragedia amave dros eris sulieri ganmwmend-amamaRlebelia.

    lia bibileiSvili.
    1993 weli

  4. […] პირველ რიგში, აღსანიშნავია გრიგოლ რობაქიძის (1880-1962)  პიროვნება, რომელიც იზიარებდა […]

  5. “…თავაღებული:მე სარკე ვარ ყველა თვალების
    და მასკა ჩემი ქერქი არის მხოლოდ ცვალების.”

    “…იცოდე:მოვგრეხ ნებას ყუაზე,
    ერთბაშად შეგსვამ ღვინოს ქარვისა.
    და შენი თმების წითური მორგვით
    მიგაკრავ მაგრად
    ცხენის ძუაზე…”

    “…ყივჩაღეთს იყო,ქალი მოვიტაცე,
    ცხენზე შემოვიგდე დედალი ავაზა,
    თმებში ჩამენასკვა ქალწულის კივილი,
    მკერდი დაზაფრული მკლავებით ჩარაზა.
    ტანი გაყურსული გავშხვართე უნაგირზე,
    თეთრი თეძოების ვიხილე გახელება,
    მხრები აილეწნენ ძვლების დამსხვრევამდე
    და სულის აფეთქება მოზიდეს სულებმა.
    ხტოდნენ,ცახცახებდნენ ავხორცი მუხლები
    და მე ვთვრებოდი მათით.
    …ეს იყო ყივჩაღეთს ვაჟის გამხნევება
    ეს იყო ყივჩაღეთს ქალის გახელება
    ეს იყო ყივჩაღეთს გულის დანათქეში
    ეს იყო ვეფხობის თვეში.”

    “შვიდასი ძროხა ნაპირთან.
    ცვარი ჯერ კიდევ ასველებს ბალახს.
    ნისლი მიცურავს მდინარეზე –
    შვიდასი ძროხის სუნთქვა…”

  6. “…როდესაც ზღვა თითქოსდა მშვიდი და უძრავია, მაშინ ზედ ნაპირთან მისულ, ფოთოლზე უთხელეს, უნატიფესად მთრთოლავ ტალღას ვაკვირდები ხოლმე. ვინ წარმოიდგენს, რომ ეს უფაქიზესი მოძრაობა უშორეს ფსკერზე იღებს სათავეს?…ქალის არსებაში უმცირესი მღელვარება ტალღების ამგვარ მოძრაობას ჰგავს. ზოგჯერ მეჩვენება, რომ ზღვას თავისავე უძირობა სტანჯავს. ვგონებ, ასევეა ქალიც. ქალი ისეთ გრძნობას ესწრაფვის, მის არსებას მთლიანად რომ შემორკალავს, საკუთარ თავში ისე მოიქცევს, როგორც ძვირფას თასში, რათა მისი მბორგავი და მღელვარე არსის ერთი წვეთიც კი არ გადმოიღვაროს.” (“მცველნი გრალისა”)


დატოვე კომენტარი